Жоғары оқу орындарында білім алушылардың  академиялық мобилділігінің  тұжырымдамасы

 Академиялық мобилділік дамуының көрінісі

Академиялық мобилділік - бұл білім алушылар мен оқытушы-зерттеушілердің білгілі академиялық мерзімде (оқу немесе өндiрiстiк тәжiрибеден  өтудi қоса алғанда) әдеттегiдей, семестр немесе оқу жылынан басқа жоғары оқу орынында(ел iшiнде  немесе шетелде) оқу немесе зерттеу жүргізу үшін өз ЖОО-да белгiленген тәртiпте меңгерiлген бiлiм беретiн кредиттік бағдарламаларды міндеттелген қайта тапсыру болып табылады.

Бүгiнгі таңда  академиялық мобилділік үйренушi негiзiнен  Erasmus Mundus, Erasmus Mundus Partnership және басқа да алмасу  бағдарламалары арқылы білім алушыларды қамтамасыз етуде. Erasmus студенттiк және оқытушылық мобилділік  бағдарламасына 1987 жылы құрылған уақытынан бері 1,9 миллионадамдар қатысты. Оған  бүгiнде  әлемнiң 30 елдерi қатысуда. Оған 90% еуропалық университеттер, 31 елден 3100 жоғары оқу орындары тартылған.

Erasmus Mundus стипендиалы бағдарламасының 2009-2010жж арналған екінші консорциум шеңберінде Қазақстан 20 стипендияға (бакалавриат - 9, магистратура - 5, докторантура - 3,  докторантурадан кейін - 1, сабақ беру - 2) ие болды

Сонымен бiрге, шетел университеттерiмен (Ұлыбритания, Испания, Германия, Чехия, АҚШ, Канадалық, Ресей және басқалар) бiрлескен бiлiм беретiн бағдарламаларды енгiзу  бойынша ынтымақтастық туралы 80-нен аса меморандумдар жүзеге асырылды.

Қазақстан дарынды жастарының әлемнің озық университеттерінде білім алуға мүмкіндік беретін, Қазақстан Республикасы президентiн халықаралық «Болашак» стипендияның жүзеге асырылуы академиялық мобилділік пен адам капиталын дамытуда  маңызды салым болды.

 Сапалы жоғары бiлiм алығысы келген студенттердiң саны өсуде. 20мыңға жуық Қазақстандық шетелде білім алуда. Қазақстан Республикасы президентiнің «Болашак» халықаралық стипендиясының 3000 стипендиаттары  әлемнің  27 елдерiнде білім алуда. Бұл бiлiм беретiн бағдарламалар мен ғылыми зерттеулер,  қазақстандық жоғарғы және ЖОО-нан кейiнгi бiлiмнiң академиялық және мәдени интернационализациясының күшейтуi, сапаны жақсартудың мүмкiндiгін  туғызады.

Академиялық мобильділік жеке даму және жұмысқа орналасу үшін өте маңызды және олар түрлiлiк пен басқа да мәдениеттерге  ие болу мүмкiндiктеріне  тәрбиелейдi Ол лингвистикалық плюрализмды жағдай жасайды және жоғары оқу орындарының бәсекеге қабiлеттiлiгiн жоғарылатады.

Академиялық ұтқырлықты нормативті- құқықты және институтционалды қолдау.

Бүгінгі таңда Қазақстан ең беделді жоғарғы оқу орындарының академиялық ұтқырлығы бойынша дамуын, талдау нәтижелерінің көрсетуінше бір академиялық мерзімге шет елдік ЖОО-на жылына 20-ға жуық білім алушылар шығады екен. Дегенмен, ЖОО-ңбарлығы бірдей шет елде оқып келген студентердің меңгерген кредиттерін қайта тапсыруды жүзеге асырмайды екен. Осыған байланысты кредиттерді қайта тапсыру сұрақтары нормативті-құқықты актілерге сәйкес өңдеуді талап етеді. Халықаралық білім беретін кеңістіктің әлсіз үйлесімділігінен, Балон үрдісі қағидаттарына сүйенетін академиялық ұтқырлықтиісті деңгейде дами алмады. Әлемнің жетекші университеттерінде талапкерлердің жеке пәндерді игеруге мүмкіндіктер беру үшін кредиттік аударулардың еуропалық жүйесі - ECTS бойынша кредиттерді қайта тапсырудың Қазақстандық жүйесі игерілген. Қазақстандық кредиттік технологиялар оқытуларында дәреже алу үшін меңгеруге тисті кредиттердің ең төменгі саны:

1.Бакалавр- 138 кредиттен кем емес, оның 129кредиті теориялық оқу;

2. Жоғары арнайы білімді маман біліктіліктері 179 кредиттен кем емес, олардың 161 кредиті теориялық оқу;

3.Магистрлер ; Ғылыми және педагогикалық бағытта- 47 кредиттен кем емес, олардың 34 кредиті теориялық оқу.

  Профилді бағытта:

1,5 жылдық оқу- 36 кредиттен кем емес,олардың 28 теориялық оқу.

1 жылдық оқу -24 кредиттен кем емес, олардың 18 теориялық оқу.

4.  философия докторы (PhD) немесе профил бойынша докторлар 60 кредиттен кем емес, олардың 30- теориялық оқу

Бакалаврда оқитын студентердің теориялық оқуларының бір Қазақстандық кредитің жұмыс көлемі  өзіндік жұмыс пен аудиториялық сабақты қоса есептегенде 48 сағат жұмысты құрайды, профилді магистратурада 60 сағат,ғылыми педагогикалық магистратурада 75 сағат, докторантурада 105 сағат

Студентердің академиялық құндылығын қамтамасыз етуүшін және білім бағдарламаларын (жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім түрлері мен барлық деңгейлері) еуропалық білім кеңістігінде мойындауға қажетті Қазақстанның кредиттік жүйесін ECTS кредиттерінде қайта салу.

ECTS шеңберінде академиялық кредит-бұл пәнді игерудегі жұмыс көлемінің өлшемі бірлігі, яғни аудиториялық сабақтар мен өзіндік жұмыс кезіндегі уақыттар ECTSбір кредиті -25-30академиялық сағатқа тең. Аудиториялық жалпы оқу жүктемесі студентің өзіндікоқу жұмыстарынан мына түрлерін құрайды: эссе, рефераттар, курстық жұмыстар (жобалар) лаброториялық жұмыстар,ағымдық аралық және қорытынды бақылау жұмыстарының түрлері, материялдарды жинақтау мен дипломдық жұмыстардың жазылулары.